Co się stało z hiszpańskim złotem od Inków? - Pomoc ekonomiczna (2023)

aktualnie czytamHistoria świataautorstwa Andrew Marra (na razie dobrze się czyta). Jest interesujący rozdział o konsekwencjach zdobycia przez Hiszpanię dużej ilości złota i srebra od Inków w XVI wieku. Niemal z dnia na dzień Hiszpania stała się bardzo bogata, zabierając do domu niespotykane dotąd ilości złota i srebra. Zostały one skradzione Inkom i kopalniom, które przejęli Hiszpanie.

Złoto było wykorzystywane przez monarchię hiszpańską do spłacania długów, a także do finansowania wojen „religijnych”. Dlatego złoto zaczęło napływać do innych krajów europejskich, które korzystały z hiszpańskiego bogactwa.

Hiszpanie mogli też kupować bezprecedensową ilość towarów importowanych z całego świata – w tym z Europy i Chin.

Wpływ napływu złota na hiszpańską gospodarkę

Dla mnie najciekawsza jest teoria, że ​​nagły napływ złota faktycznie przyczynił się do względnego upadku Hiszpanii i niskiego standardu życia w przyszłych stuleciach. Jak napływ złota mógł to spowodować?

Jedna z teorii sugeruje, że – ponieważ Hiszpanie mieli tak dużo złota, mogli z łatwością kupować towary z innych krajów, nie produkując ich samodzielnie. Ponieważ dobra konsumpcyjne można było łatwo kupić, zachęta do produkcji towarów i podejmowania niezbędnych inwestycji oraz rozwijania technologii produkcji towarów była niewielka. Dlatego argumentuje się, że to „łatwe bogactwo” było czynnikiem ograniczającym rozwój gospodarczy.

W ujęciu makro mogliśmy zobaczyć XVI-wieczną Hiszpanię jako kraj o bardzo dużym deficycie handlowym – finansowanym napływem kapitału (kradzione złoto). Jest to jednak gospodarka niezrównoważona – konsumpcja umożliwia obecnie wysoki standard życia, ale kiedy złoto wyschło, hiszpański biznes i przemysł zostały w tyle za innymi narodami europejskimi. Narody bez gratki w złocie miały o wiele większy pęd do tworzenia bogactwa, a nie tylko do jego konsumowania.

Dlatego nagły napływ złota nie sprzyjał długoterminowemu rozwojowi hiszpańskiej gospodarki. Ale częściowo wyjaśnia, dlaczego hiszpańska gospodarka pozostała w tyle za resztą Europy aż do okresu powojennego.

Z kolei Wielka Brytania prawdopodobnie zdobyła odpowiednią ilość złota. Bohater narodowy Francis Drake był tak naprawdę tylko piratem. Zaatakował hiszpańskie statki i zabrał część złota. (Szacuje się, że około 10% hiszpańskiego złota zostało utracone w wyniku piractwa). Francis Drake przekazał dużą część skradzionego złota królowej Elżbiecie I – która wykorzystała tę gratkę do spłacenia długu publicznego Wielkiej Brytanii. (więc przypuszczam, że piractwo jest jednym ze sposobów radzenia sobie z długiem narodowym).

Jednak Wielka Brytania nigdy nie zdobyła wystarczającej ilości latynoamerykańskiego złota, aby stać się tylko narodem konsumentów. Perspektywa złota faktycznie motywowała szybki rozwój technologii morskiej. Mniej więcej w tym czasie zdolność brytyjska marynarki wojennej i przemysłu stoczniowego gwałtownie wzrosła. To zasiało ziarno przyszłego imperium brytyjskiego. Ale było to imperium, które przynajmniej częściowo opierało się na przemyśle i produkcji. Mogliśmy eksploatować zasoby naturalne w krajach takich jak Indie, ale mieliśmy też motywację do wytwarzania towarów – i ta motywacja przyczyniła się do rewolucji przemysłowej.

To ironia historii, że gdyby Wielka Brytania otrzymała ogromną gratkę złota, rewolucja przemysłowa mogłaby nie rozpocząć się w Wielkiej Brytanii – bo zachęta dla biznesu do podejmowania ryzyka i rozwoju przemysłu nie byłaby tak silna. Dlatego uważaj, czego sobie życzysz!

Nowoczesne odpowiedniki?

Można argumentować, że nieoczekiwane zyski z ropy naftowej mogą mieć podobny skutek, jeśli dochody z ropy są wykorzystywane wyłącznie na konsumpcję. Przewaga komparatywna krajów produkujących ropę pochodzi z produkcji ropy. W krajach takich jak Arabia Saudyjska i Katar ropa naftowa umożliwia gospodarkę o wysokim zużyciu i niskich podatkach. Jednak w pewnym stopniu zniechęca do wszelkich alternatywnych form inwestowania i rozwoju biznesu. Kiedy skończy się ropa, producenci ropy mogą zostać w tyle (chyba że są w stanie to przewidzieć i dywersyfikować w oczekiwaniu na koniec ropy)

Napływ złota i inflacja

Inną cechą gorączki złota w Hiszpanii było to, że była ona prawdopodobnie przyczyną wysokiej inflacji w XVI wieku. Ekonomista Earl Hamilton twierdzi, że ceny w Hiszpanii wzrosły o 300 procent między 1500 a 1600 rokiem. Jednym z powodów był szybki wzrost ilości pieniądza (wówczas srebra i złota) w pogoni za ustaloną ilością towarów. W konsekwencji hiszpański eksport stał się niekonkurencyjny w Europie. Zamiast tego bogaci Hiszpanie importowali towary z zagranicy.

Ale co się stało z hiszpańskim złotem?

Zasadniczo powoli rozprzestrzenił się na cały świat. Ponieważ Hiszpanie kupowali towary. Warto też zaznaczyć, że choć były to ogromne sumy jak na tamte czasy, to i tak stanowił ułamek dzisiejszej rocznej produkcji złota.

W latach 1500-1600 całkowita produkcja złota szacowana jest na 36 ton. Od 1900 do 1976 roku oszacowano go na 76 428 ton.

Powiązany

• Choroba holenderska